Bij scheidingen is de woning veelal het grootste bestanddeel dat verdeeld moet worden. Vaak is de woning gemeenschappelijk eigendom, wat betekent dat beide ex-partners een (gelijk) aandeel in de woning hebben.

Globaal in de periode 2008 tot 2015 zat de woningmarkt op slot, huizen daalden in waarde of werden simpelweg niet verkocht. In de praktijk betekende dat vaak dat de gezamenlijke woning onverdeeld bleef, terwijl één van de ex-partners in de woning bleef wonen.

Nu de woningmarkt aantrekt, is er in toenemende mate behoefte om de bij scheiding onverdeelde woning alsnog te verdelen. Hiervoor is medewerking nodig van de andere eigenaar, de ex-partner. Maar wat als de ex-partner hieraan geen medewerking verleent? De wet biedt enkele mogelijkheden om een niet verdeelde woning alsnog te kunnen verdelen, ook tegen de wil van de ex-partner.

Machtiging te gelde maken van de woning

De rechter kan verzocht worden om een machtiging tot te gelde maken van de woning af te geven. (artikel 3:174 BW). Machtiging tot te gelde maken houdt in dat de rechter de ene partij machtigt om de woning te kunnen verkopen, ook als de andere partij hieraan geen medewerking verleent.

De machtiging kan worden verzocht ten behoeve van de voldoening van een voor rekening van de gemeenschap komende schuld of om andere gewichtige redenen. De wetsgeschiedenis stelt dat een machtiging niet kan worden verzocht om tot een behoorlijke verdeling te kunnen komen. Er moet sprake zijn van een gewichtige reden. Voorbeelden uit de rechtspraak van gewichtige redenen zijn onder meer:

• daling in het inkomen van de partner, waardoor de woonlasten niet meer betaald kunnen worden en executieverkoop dreigt;
• het aanhoudend niet meewerken aan of frustreren van verkoop van de woning;
• niet nakomen van gemaakte afspraken over de verkoop van de woning.

Verdeling vorderen via de rechter

Ook indien (nog) geen sprake is van een gewichtige reden, kan verdeling van de woning worden gevorderd via de rechter (artikel 3:185 BW). De rechter moet bij een vordering tot verdeling naar billijkheid rekening houden met de belangen van partijen en het algemeen belang.

Zeker als een woning al langere tijd onverdeeld is en er geen zicht is op een verdeling binnen afzienbare termijn, zal het belang van de partner die de verdeling wenst zwaarder wegen dan dat van de partner die zich verzet tegen de verdeling.

Bij een vordering tot verdeling kan ook gevorderd worden dat de uitspraak van de rechter in de plaats treedt van de toestemming die de andere eigenaar (vaak dus de ex-partner) moet geven om tot verkoop en/of levering van de woning te komen. In de praktijk wordt hier veel gebruik van gemaakt, omdat op die manier de onwillige ex-partner buitenspel gezet kan worden. In feite wordt de woning dan gedwongen verkocht.

Let wel, als onderling al afspraken gemaakt zijn over de verdeling van de woning, kan geen verdeling meer gevorderd worden via de rechter, ook niet als één van de ex-partners geen medewerking (meer) verleent1 . In dat geval kan wel in een procedure nakoming van de afspraken gevorderd worden of kan de rechter verzocht worden om een machtiging tot gelde maken van de woning af te geven.

Vorderen van een beheersregeling

Een minder verregaande optie dan “gedwongen verdeling” zoals hiervoor beschreven, is het vorderen van een beheersregeling (artikel 3:168 BW). De woning wordt dan niet verdeeld, maar een beheersregeling kan wel een effectief instrument zijn om een regeling te verkrijgen aangaande het gebruik en beheer van de woning.

Zo kan de rechter verzocht worden een gebruikersvergoeding vast te stellen, die de ex-partner die in de woning blijft wonen moet betalen aan de andere ex-partner voor het gebruik van zijn/haar aandeel in de woning. Ook kan via de beheersregeling een minimale verkoopprijs van de woning vastgesteld worden. Tenslotte is het mogelijk om via de beheersregeling de woning onder bewind van een derde te stellen, die het beheer van de woning van de deelgenoten overneemt.

Contact

Mocht u in een geschil zijn verwikkeld over de verdeling van een gemeenschappelijke woning, aarzel niet om Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. op te nemen. Samen kijken we naar de beste optie om alsnog tot verdeling van de woning te komen.

[1] Hof Den Haag 29 juni 2016, ECLI:NL:GHDHA:2016:2310